Hatay Devleti' nin Sona Ermesi ve Türkiye' ye Katılış

Hatay Millet Meclisi baÅŸkanlığı Meclisi olaÄŸanüstü toplantıya çağırdı. 29 Haziran 1939 günü günü saat 16:00'da toplanan Mecliste 'Türk camiasının ayrılmaz bir parçası olan Hatay'ın anavatana kavuÅŸtuÄŸunu bir kararla tespitini' isteyen 39 imzalı önerge üzerinde konuÅŸmalar yapıldı. Sonuçta, önerge ve Abdulgani Türkmen'in 'Hatay Millet Meclisinin varlığına son verilmesine' iliÅŸkin ile teklifi oybirliÄŸi ve alkışlarla kabul edildi.

Hatay Devleti Millet Meclisi o gün Gündüz Sineması'nda toplandı. Meclis BaÅŸkanlığına Abdulgani Türkmen, Devlet ReisliÄŸine Tayfur Sökmen seçildi. Devletin adı 'Hatay' olarak kabul edildi. 5 Eylül 1938 günü Devlet Reisi Tayfur Sökmen Dr. Abdurrahman Melek'i baÅŸvekil olarak görevlendirdi.

Hatay Devleti sona ermiÅŸ, Meclisin kendi arzu ve iradesiyle Türkiye'ye katılma kararı almasıyla hukuki sürecin ikinci kademesi de tamamlanmıştı.

Tayfur Sökmen ve Abdurrahman Melek 2 Temmuz 1939 günü Hatay'dan ayrıldılar. Antakya Kışlasındaki Fransız askerleri Hatay'dan taşınmaya baÅŸladılar. Taşınma iÅŸlemi 23 Temmuz 1939'a kadar tamamlanacaktı. T.C. Hükümeti Fransızların Suriye ve Lübnan Bankası, Reji Ä°daresi, Elektrik Åžirketi, Ä°skenderun Liman Åžirketi gibi kuruluÅŸlarını bütün mal varlıklarıyla birlikte satın aldı. Hatay Devleti uyruklu olanlara Türkiye veya Suriye uyruklarından birini seçmeleri için süre tanındı. Suriye ya da baÅŸka bir devletin uyrukluÄŸunu geçenler göç ettiler. DiÄŸer yandan Suriye ve Türkiye temsilcilerinden oluÅŸan ortak sınır komisyonu bugünkü sınırı belirledi.

7 Temmuz 1939 tarih ve 3711 sayılı Kanunla Hatay Vilayeti kuruldu ve Seyhan'dan Dörtyol kazası, G.Antep'ten Islahiye'ye baÄŸlı Hassa nahiyesi (kaza olarak) alınarak Hatay'a baÄŸlandı.

Emniyet Genel Müdürü iken Hatay ValiliÄŸine atanan Åžükrü Sökmensüer 18 Temmuz 1939 günü Hatay'a geldi. 19 Temmuz günü Fevkalade Murahhas, Ortaelçi Cevat Açıkalın Hatay'dan ayrıldı. Kışlada yapılacak tören için gerekli hazırlıklar tamamlandı.

23 Temmuz 1939 sabahı Hatay'da kalan son Fransız kıtası kışladan saat 07:30'da çıktı. Türk ve Fransız birliklerinin birlikte katıldıkları törende 07:45'de Kışladaki Fransız bayrağı indirildi ve hemen yerine Ä°stiklal Marşı eÅŸliÄŸinde Türk Bayrağı çekildi. Bu sonuç, töreni izleyen mahÅŸeri kalabalık tarafından coÅŸkunca alkışlandı. Hatay'ın anayurda katılma iÅŸlemleri tamamlanmıştı. Bu mutlu olay ÅŸenliklerle kutlandı.

Hatay'ın kurtuluÅŸu Atatürk'ün izlediÄŸi barışçı dış politikanın bir zaferiydi. O, 1918 yılında düÅŸmanın ayak basmasına izin vermediÄŸi bu toprakları er veya geç kurtaracağını er geç kurtaracağını 1921 yılında T.B.M.M.'ye, Türk Milletine ve Hataylılara vaad etmiÅŸ, bunu çeÅŸitli vesilelerle tekrarlamıştı. Bu amaçla uygun ÅŸartları sabırla bekledi, uluslar arası durumu da çok iyi deÄŸerlendirdi, hatta Mayıs 1938'de hayatını hiçe sayarak Mersin'e ve Adana'ya bir seyahat düzenledi ve ulaşılan siyasi baÅŸarılarla Hatay'a çok parlak ve saÄŸlam bir gelecek hazırladı.

Bir 'Hatay Åžehidi' olan Atatürk Hatay'ın Anavatana katıldığını göremedi, ama Hatay O'nun milletine son armaÄŸanı oldu.